Τρίτη 7 Αυγούστου 2012

Το τραγούδι της ιεραποστολής - Τζον Λε Καρέ

0 σχόλια
Τα μυθιστορήματά του συνδέθηκαν άρρηκτα με τον Ψυχρό Πόλεμο, τόσο που με το τέλος του πολλοί πίστεψαν ότι η λογοτεχνία του θα έχανε το περιεχόμενό της. Όμως, ο Τζον Λε Καρέ (John le Carré) ανανέωσε την θεματολογία του και εξακολουθεί να παραμένει στην πρωτοπορία του συγκεκριμένου είδους, διαρρηγνύοντας με την ποιότητά του τα όρια ανάμεσα στη λογοτεχνία και την (θεωρούμενη) παραλογοτεχνία. Με τις πρόσφατες επιτυχημένες μεταφορές έργων του στον κινηματογράφο (Ο επίμονος κηπουρός, 2005 - Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι, 2011), ο Λε Καρέ επανήλθε στο προσκήνιο, όπου τον είχε πρωτοτοποθετήσει μια άλλη ταινία, Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο, το 1965.

Μια πρόσφατη διερμηνευτική μου εμπειρία - η πρώτη μου - με έφερε στην ανάγνωση του Τραγουδιού της ιεραποστολής (εκδόσεις BELL). "Τώρα που έγινες διερμηνέας, πρέπει να το διαβάσεις," μου είπε ο αγαπημένος φίλος. Κι αυτό γιατί ο ήρωας του Λε Καρέ είναι διερμηνέας, από εκείνους που οποιαδήποτε σύγκριση μαζί τους κάνει τους ερασιτέχνες σαν και μένα να μοιάζουν ανεπαρκέστατοι. [Παρόμοια συναισθήματα είχα νιώσει διαβάζοντας τους διερμηνείς-ήρωες του Χαβιέρ Μαρίας και του Μάριο Βάργκας Γιόσα.]

Ο Μπρούνο Σαλβαντόρ, λοιπόν, ή Σάλβο, είναι ο νόθος γιος ενός Καθολικού Ιρλανδού ιερέα και μιας Αφρικάνας από το Ανατολικό Κονγκό. Αφού πέρασε την παιδική του ηλικία σε μια ιεραποστολή στο Κονγκό, μεταφέρθηκε σε ένα ίδρυμα στην Αγγλία. Έχει μια καταπληκτική έφεση στην εκμάθηση γλωσσών, κάτι που τον οδηγεί να γίνει διερμηνέας πρώτης κλάσης. Είναι παντρεμένος με μια ανερχόμενη Αγγλίδα δημοσιογράφο με κατάλευκη καταγωγή, η οικογένεια της οποίας ουσιαστικά ποτέ δεν τον αποδέχτηκε. Συχνά εργάζεται για τις μυστικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας, θεωρώντας ότι εκτελεί το πατριωτικό καθήκον του. Η ζωή του θα φτάσει σε μια κρίσιμη καμπή όταν θα ερωτευτεί την Αφρικάνα νοσοκόμα Χάνα, η οποία επίσης κατάγεται από το Κονγκό. Ταυτόχρονα, θα αναλάβει μια μυστική αποστολή διερμηνείας σε μια κρυφή διάσκεψη που αφορά το Κονγκό και που θα τον φέρει σε σύγκρουση με τον εαυτό του.

Αν περιμένετε να βρείτε στον Λε Καρέ την καταιγιστική δράση και τα ηλεκτρονικά μαραφέτια που θεωρούνται αναμενόμενα σε κατασκοπικά μυθιστορήματα, μάλλον θα απογοητευτείτε. Η έμφαση δίνεται στην ψυχογραφία των χαρακτήρων και στις εσωτερικές τους συγκρούσεις. Αυτές οι συγκρούσεις είναι που δημιουργούν το σασπένς. Ο Σάλβο συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί πια να βαδίσει στον ίδιο (βολικό μέχρι τότε) δρόμο χωρίς να χάσει την ψυχή του, χωρίς να γίνει ένα τίποτα: μια ζέβρα - όπως χλευαστικά μα εύστοχα τον αποκαλεί ένας από τους Αφρικανούς πρωταγωνιστές της διάσκεψης. Καταλυτικό ρόλο θα παίξει φυσικά η ιδεολόγος Χάνα. Μπορεί το κεντρικό μέρος του βιβλίου να είναι βαρυφορτωμένο με πληροφορίες που μας δίνουν το πολιτικό κλίμα του Κονγκό και τις διάφορες ομάδες συμφερόντων, αλλά στο τελευταίο κομμάτι η πλοκή απογειώνεται καθηλώνοντας τον αναγνώστη, ενώ ταυτόχρονα καταρρακώνεται η υποκρισία της "δημοκρατικής" Αγγλίας και καταρρίπτονται οι ψευδαισθήσεις των ηρώων.

Στο Τραγούδι της ιεραποστολής διακρίνονται ξεκάθαρα οι απόψεις του Λε Καρέ ενάντια στη νέα αποικιοκρατία και τη στυγνή εκμετάλλευση της Αφρικής από ένα διεθνές σύστημα όπου οι εταιρίες δεν χρειάζονται καν πολιτική διαμεσολάβηση. Ο συγγραφέας έχει γίνει στόχος πολλών (συγκαλυμμένων ή απροκάλυπτων) απολογητών του διεθνούς status quo. Κατηγορήθηκε ότι υπεραπλουστεύει τις καταστάσεις και τα προβλήματα. Μήπως όμως δεν είναι αυτή η πιο συχνή μομφή που προσάπτεται στους αμφισβητίες της απόλυτης κυριαρχίας του καπιταλισμού και των αγορών; Αποκαλείται υποτιμητικά angry old man (=οργισμένος γέρος) γιατί τοποθετήθηκε ευθαρσώς ενάντια στην εισβολή στο Ιράν και μίλησε για "απογύμνωση" των Βρετανών από τα πολιτικά τους δικαιώματα μέσα στον "αντιτρομοκρατικό" πανικό που έχει καταλάβει την πατρίδα του.

Ο 81χρονος πρώην πράκτορας, φιλελεύθερος αστός Ντέιβιντ Κόρνγουελ (το αληθινό του όνομα) έχει γίνει πια μια σημαντική φωνή διαμαρτυρίας - με τα βιβλία του, αλλά και με άρθρα και δηλώσεις - σε έναν δυτικό κόσμο που μοιάζει να τελεί εν υπνώσει.

[Διαβάστε εδώ βιογραφικά στοιχεία για τον Τζον Λε Καρέ από το αρχείο της BiblioNet]

[Σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο BBC το 2008, ο Λε Καρέ δήλωσε πως θεωρεί ως τα καλύτερα μυθιστορήματά του τα εξής: Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο, Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι, Ο ράφτης του Παναμά, Ο επίμονος κηπουρός.]

[Διαβάστε εδώ ποια μυθιστορήματα του Τζον Λε Καρέ μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο]

Δείτε τη συνέντευξη του Τζον Λε Καρέ στις Κεραίες της εποχής μας (Δυστυχώς, δεν μπόρεσα να τη βρω παρά σε πέντε μέρη):
Μέρος 1
Μέρος 2
Μέρος 3
Μέρος 4
Μέρος 5

Share/Bookmark

Σχόλια

Ετικέτες