Κυριακή 25 Μαρτίου 2012

Ο Τριστάνο πέθανε - Έφυγε από τη ζωή ο Αντόνιο Ταμπούκι

0 σχόλια
Σήμερα, 25 Μαρτίου 2012, ανακοινώθηκε πως ο Ιταλός συγγραφέας Αντόνιο Ταμπούκι (Antonio Tabucchi) πέθανε στα 68 του χρόνια μετά από μακροχρόνια ασθένεια.

Ο Ταμπούκι γεννήθηκε στην Πίζα της Ιταλίας στις 23 Σεπτεμβρίου 1943. Στα φοιτητικά του χρόνια ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη ακολουθώντας τα ίχνη των αγαπημένων του συγγραφέων. Σε ένα από αυτά τα ταξίδια, σε έναν πάγκο βιβλίων κοντά στον παρισινό σταθμό Gare de Lyon, βρήκε το ποίημα Tabacaria (= καπνοπωλείο) μεταφρασμένο στα γαλλικά, υπογεγραμμένο από τον Άλβαρο δε Κάμπος, "ετερώνυμο" (λογοτεχνική περσόνα) του Πορτογάλου συγγραφέα Φερνάντο Πεσσόα. Αυτή του η ανακάλυψη πιθανότατα τον οδήγησε στη Λισσαβώνα όπου ερωτεύτηκε την πόλη, τη χώρα και τη γλώσσα. Έκανε τη διατριβή του με θέμα Ο σουρεαλισμός στην Πορτογαλία και το 1973 άρχισε να διδάσκει Πορτογαλική γλώσσα και Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Αργότερα μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Γένοβα για να καταλήξει στο Πανεπιστήμιο της Σιένα όπου δίδασκε μέχρι πρόσφατα.

Το πρώτο του μυθιστόρημα (Piazza d'Italia) εκδόθηκε το 1975. Ακολούθησαν πολλά μυθιστορήματα, νουβέλες, συλλογές διηγημάτων και θεατρικά έργα. Αρκετά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο. Προσωπικά τον γνώρισα με το Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα. Αργότερα ήρθε στα χέρια μου το Requiem (σε μετάφραση φίλης) και πριν μερικά χρόνια με καταγοήτευσε το Ο Τριστάνο πεθαίνει, που διαδραματίζεται και στην Ελλάδα. Κοινό σημείο σε πολλά έργα του είναι η με αβέβαιο αποτέλεσμα αναζήτηση ταυτότητας, η βαθιά ανθρωπιά των ηρώων, όπως και η απέχθεια προς τη φασιστική κληρονομιά και την κοινωνική αδικία. Παράλληλα με την πανεπιστημιακή και τη συγγραφική του ιδιότητα, υπήρξε μεταφραστής και επιμελητής των εκδόσεων του Πεσσόα στα ιταλικά.

Ο Αντόνιο Ταμπούκι ήταν ένας συγγραφέας ολόκληρου του Ευρωπαϊκού Νότου και η απώλειά του αφήνει ένα σημαντικό κενό - πάνω απ' όλα, στις καρδιές μας. 

[Διαβάστε βιογραφικά στοιχεία και την εργογραφία του Ταμπούκι στα ελληνικά απο το αρχείο της BiblioNet.]
[Διαβάστε συνέντευξη του Αντόνιο Ταμπούκι στο Βήμα και την παρουσίασή του από το Megaron Plus, όπου ήταν καλεσμένος πέρυσι την άνοιξη.]


Συνέχεια →
Παρασκευή 9 Μαρτίου 2012

Η θέληση και η τύχη - Κάρλος Φουέντες

0 σχόλια
Συνήθως οι μεγάλοι λογοτέχνες όταν φτάνουν σε προχωρημένη ηλικία γράφουν νουβέλες ή σχετικά σύντομα μυθιστορήματα, όπου αποκρυσταλλώνουν τη συγγραφική τους εμπειρία. Φαντάζομαι ότι αυτό συμβαίνει επειδή ουσιαστικά νιώθουν ότι έχουν ολοκληρώσει - όσο μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο - το έργο τους. [Μερικά τέτοια παραδείγματα που έχω υπ' όψιν μου είναι ο Σαραμάγκου, ο Γκόλντινγκ, ο Ναμπόκοφ και ο Μάρκες - μεταξύ άλλων.] Όχι ο Φουέντες. Ο Φουέντες, στα 80 του (!), γράφει ένα μυθιστόρημα-ποταμό 587 σελίδων, όπου διαχειρίζεται ένα τεράστιο υλικό που αφορά την Ιστορία του Μεξικού τα τελευταία χρόνια (και όχι μόνο). Δείχνει έτσι πως έχει ακόμη ανοιχτούς λογαριασμούς με τον εαυτό του και με τη συγγραφική του υπόσταση.

Η θέληση και η τύχη (εκδ. Καστανιώτη, μετ. Μαργαρίτα Μπονάτσου) (La voluntad y la fortuna, 2008) ξεκινάει με το κομμένο κεφάλι του Χοσουέ Ναδάλ (nada = τίποτα) να μας αφηγείται την ιστορία του. Σε παραληρηματικό-προφητικό τόνο ο Χοσουέ (Ιησούς του Ναυή στα ισπανικά) μας μιλάει για την τραγικότητα του σημερινού Μεξικού. Η αφήγηση συνεχίζεται με τα εφηβικά χρόνια του ήρωα και τη γνωριμία του με τον Χερικό (χωρίς επώνυμο, Χερικό = Ιεριχώ) που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του. Ο δυο φίλοι μεγαλώνουν μαζί επηρεάζοντας ο ένας τις αναζητήσεις του άλλου και σχηματίζοντας ένα δίδυμο που ο ίδιος ο Χοσουέ ονομάζει εύστοχα "οι Διόσκουροι" (Κάστωρ και Πολυδεύκης: οι θεοί του φωτός - τα δίδυμα παιδιά του Δία και της Λήδας). Όταν ενηλικιώνονται, ο Χοσουέ μένει στο Μεξικό και σπουδάζει νομικά, ενώ ο Χερικό πηγαίνει στο Παρίσι (κάτι που αμφισβητείται συνεχώς και εσκεμμένα στο μυθιστόρημα) για να επιστρέψει και να αναλάβει σύμβουλος του Μεξικανού Προέδρου. Ο Χοσουέ κάνει την πτυχιακή του διατριβή στις φυλακές της Πόλης του Μεξικού και προσλαμβάνεται στην εταιρεία του Μαξ Μονρόι, μεγιστάνα στον χώρο των νέων τεχνολογιών. Εκεί θα γνωρίσει την αινιγματική Ασούντα που θα λειτουργήσει ως καταλύτης στη ζωή του και τις σχέσεις του με τον Χερικό.

Είναι αναρίθμητα τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται το μυθιστόρημα του Φ.. Από τη φιλία μέχρι τον έρωτα, τη Φιλοσοφία και την Ιστορία, από την πολιτική έως την οικονομική κυριαρχία και τον ρόλο των νέων τεχνολογιών. Ο Φ. επιδεικνύει την ευρυμάθεια και την πολυπραγμοσύνη του με σχεδόν νεανικό πάθος. Αναλύει με σαφήνεια την προτεραιότητα, στον σημερινό κόσμο, του οικονομικού απέναντι στο πολιτικό. Ο Μονρόι κερδίζει τη μάχη απέναντι στον Καρέρα (τον Πρόεδρο) καταδεικνύοντας ότι το κυρίαρχο στοιχείο είναι η αγορά και πως η πολιτική έχει ελαχιστοποιήσει τον ρόλο της - εξού και η παγκόσμια πολιτική σκηνή έχει γεμίσει μαριονέτες... Σε ένα άλλο επίπεδο, μπορεί κανείς να υποψιαστεί την αγωνία του συγγραφέα ως πατέρα και τις πιθανές ενοχές του απέναντι στα παιδιά του. Η τοξικομανής Λούτσα Σαπάτα (κατά το Εμιλιάνο Σαπάτα...;) δεν μπορεί παρά να φέρει στο μυαλό μας την κόρη του Φ., που πέθανε από υπερβολική δόση σε ηλικία 30 χρονών το 2005 [ο γιος του πέθανε αιμοφιλικός στα 25, το 1999, ενώ μια κόρη, γεννημένη το 1962, δουλεύει για την τηλεόραση].

Σε έναν τέτοιο μυθιστορηματικό χείμαρρο δεν θα μπορούσαν να μην υπάρχουν και κάποιες λιγότερο δυνατές στιγμές - πιθανόν διαφορετικές για τον κάθε αναγνώστη. Προσωπικά, βρήκα άκρως ενδιαφέρον το πρώτο μέρος, με την εφηβεία των δύο παιδιών, ενώ στη συζήτηση που είχαμε στη λέσχη ανάγνωσης άλλοι ένιωσαν το αντίθετο. Για μένα, αυτά που δεν κολλούσαν ιδιαίτερα ήταν τα κομμάτια με το φάντασμα της Αντίγουα Κονσεπσιόν, μητέρας του Μαξ Μονρόι, που δίνει, ίσως, ένα ιστορικό βάθος, αλλά το όλο σχήμα μού φάνηκε ανολοκλήρωτο. Πέρα απ' αυτό, όμως, το βιβλίο διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Αν και δεν θα μπορούσε να βρει κανείς το βιβλίο ευκολοδιάβαστο με όλη αυτή την πληθώρα πληροφοριών και προσώπων, ο Κάρλος Φουέντες προβάλλει μέσα από αυτό ως ένας μεγάλος της σύγχρονης λογοτεχνίας.

[Διαβάστε το λήμμα της Βικιπαίδειας για τον Φουέντες και τα βιβλία του που κυκλοφορούν στα ελληνικά στο αρχείο της BiblioNet.]

[Δείτε συνέντευξη του Κάρλος Φουέντες στην εκπομπή της ΕΤ1 Οι κεραίες της εποχής μας]
Συνέχεια →

Ετικέτες