Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2010

Χριστουγεννιάτικες βιτρίνες - Τα βιβλία των γιορτών

0 σχόλια
Στη "Χρονιά της ερήμου" του Πέδρο Μαϊράλ, η ηρωίδα ονειρεύεται ένα γαλάζιο φόρεμα που έχει δει σε μια βιτρίνα. Η κρίση (η "κοσμοχαλασιά") δεν θα της επιτρέψει να το αποκτήσει ποτέ. Τα παιδάκια στις παλιές ασπρόμαυρες ταινίες στέκονται με τις ώρες έξω από τις βιτρίνες των ζαχαροπλαστείων χαζεύοντας τούρτες και μελομακάρονα. Αναρωτιέμαι πόσο απέχουμε από το να μας γίνουν και τα βιβλία είδος πολυτελείας. Πόσα βιβλία μπορεί να αγοράσει κανείς όταν το κόστος του καθενός απ' αυτά ξεπερνάει τον ημερήσιο προϋπολογισμό του; Ας σταθούμε λοιπόν έξω από τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων και ας ονειρευτούμε ότι μπορούμε να διαβάσουμε όλα εκείνα που γαργαλάνε την (πάντα) παιδική φαντασία μας.

Μου φαίνεται πως φέτος οι εκδότες βάλθηκαν να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους. Είχα χρόνια να δω τόσες πολλές καλές επιλογές στον χώρο του βιβλίου. Να είναι άραγε η ανέχεια της κρίσης που διογκώνει στα μάτια μου το φωτεινό αντικείμενο του πόθου; Ιδιαίτερα στην ελληνική λογοτεχνία, σχεδόν όλα τα ονόματα πρώτης γραμμής έχουν κάποιο μυθιστόρημα να παρουσιάσουν αυτές τις γιορτές.

Να ξεκαθαρίσω μόνο ότι κανένα απ' αυτά τα βιβλία δεν έχω διαβάσει. Απλώς ονειρεύομαι να τα διαβάσω. Τις πληροφορίες τις άντλησα από τις βιβλιοπαρουσιάσεις αυτών των ημερών στον Τύπο. Ευελπιστώ ότι με κάποια από αυτά το φλερτ μου θα τελεσφορήσει.

Ελληνική Λογοτεχνία

Τα σακιά - Ιωάννα Καρυστιάνη (Καστανιώτη)
Η συγγραφέας της "Μικράς Αγγλίας" και του "Σουέλ" επανέρχεται με ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα για την ενοχή και για το φορτίο που κουβαλάει ο καθένας στην πλάτη του. Η Βιβή Χολέβα έχει να αντιμετωπίσει έναν γιο στη φυλακή για βιασμό και φόνο. Το πικρό χιούμορ και η δυνατή γραφή της Καρυστιάνη κάνει ακόμη κι ένα "βαρύ" θέμα να "πετάει".


Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ - Μάρω Δούκα (Πατάκη)
Για άλλη μια φορά η συγγραφέας καταπιάνεται με την Ιστορία. Η Βιργινία ανασκαλεύει ιστορίες του παρελθόντος. Τι συνέβη λίγο μετά την Κατοχή στην Κρήτη; Γιατί καθυστέρησαν να φύγουν οι Γερμανοί από το νησί; Ποιος ο ρόλος των Άγγλων και των αντιστασιακών; Αντέχουμε εμείς οι σύγχρονοι να μάθουμε την ιστορική αλήθεια;


Μαύρος Μακεδών - Θανάσης Σκρούμπελος (Τόπος)
Μυθιστόρημα για την πρόσφατη ιστορία της βόρειας Ελλάδας. Ήρωές του ένας Έλληνας, ένας Βούλγαρος κι ένας Τούρκος. Δολοπλοκίες, δολοφονίες και πόλεμος προσδίδουν ένταση στην πλοκή. Σίγουρα θα αναμοχλεύσει τα πάθη ένα βιβλίο που αναφέρεται σε μια τόσο ταραγμένη περιοχή. Τι πιο ενδιαφέρον;

Πώς να κρυφτείς - Αμάντα Μιχαλοπούλου (Καστανιώτη)
Μετά τις βραβευμένες "Γιάντες" άργησε να μας δώσει κάτι ισάξιο. Το απολαυστικό "Γιατί σκότωσα την καλύτερή μου φίλη" μού άνοιξε την όρεξη. Το καινούργιο της μιλάει για διττές εθνικές ταυτότητες και διγλωσσία. Ο Στέφανος σε ηλικία 4 ετών απάγεται από ένα ζευγάρι Γερμανών. Όταν μαθαίνει το παρελθόν, γυρίζει στην Ελλάδα για να βρει τον εαυτό του.

Οδυσσέας και Μπλουζ - Ευγενία Φακίνου (Καστανιώτη)
Ένα μισοτελειωμένο χειρόγραφο φέρνει κοντά δύο ανθρώπους. Η Ελένη αναζητεί τον συγγραφέα, αποκλεισμένο σε μια άγρια ορεινή περιοχή, σταλμένη από τον εκδότη του για να τον πείσει να ολοκληρώσει το βιβλίο. Η πραγματικότητα θα ξεπεράσει τις αρχικές προθέσεις τους.

Ληξιπρόθεσμα δάνεια - Πέτρος Μάρκαρης (Γαβριηλίδης)
Ιδιαίτερα επίκαιρο! Ένας πρώην τραπεζίτης βρίσκεται αποκεφαλισμένος και ταυτόχρονα κυκλοφορούν αφίσες που προτρέπουν τον κόσμο να μην πληρώσει τις οφειλές του στις τράπεζες. Οι αποκεφαλισμοί συνεχίζονται. Ο αστυνόμος Χαρίτος θα αναλάβει να εξιχνιάσει τα εγκλήματα που έχουν πάντα σχέση με τις τράπεζες.

Μεγάλοι δρόμοι - Λένα Κιτσοπούλου (Μεταίχμιο)
Δέκα "ακραία" διηγήματα από την νεαρή ηθοποιό (και θεατρική σκηνοθέτιδα, μαθαίνω) που μας έδωσε τις απροσδόκητες "Νυχτερίδες". Η συγγραφέας δεν μασάει τα λόγια της όταν μιλάει για την εφηβεία, την επαρχία, τη σκληρότητα της καθημερινής ζωής. Σελίδες γεμάτες με (αδιέξοδο;) γυναικείο ερωτισμό και μια παράξενη τραγικότητα.


Μεταφρασμένη Λογοτεχνία

Χαστούκι - Χρήστος Τσιόλκας (Ωκεανίδα)
Ο γνωστός μας Ελληνοαυστραλός μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το καινούργιο του μυθιστόρημα, που ήταν υποψήφιο για το φετινό βραβείο Μπούκερ - πρώτη φορά για έναν Έλληνα, έστω και ομογενή. Με αφορμή ένα χαστούκι που δίνεται σε ένα παιδί κατά τη διάρκεια μιας οικογενειακής γιορτής. ο συγγραφέας ανατέμνει τη σύγχρονη οικογένεια. Αν κρίνουμε από τη "Νεκρή Ευρώπη", το μυθιστόρημα δεν μπορεί παρά να είναι τολμηρό και γρήγορο.

Ο ιδιωτικός βίος του Μάξουελ Σιμ - Jonathan Coe (Πόλις)
Ένας 48χρονος προσπαθεί να ανακαλύψει τον κρυμμένο του εαυτό. Αφορμή η εγκατάλειψή του από τη γυναίκα του. Παρατάει τη δουλειά του και προσπαθεί να ξαναβρεί το χαμένο νήμα της ζωής του. Ο συγγραφέας ξέρει πολύ καλά να αναλύει την καθημερινότητα της αγγλικής κοινωνίας. Προσωπικά, μην έχοντας διαβάσει κάποιο βιβλίο του, διαισθάνομαι ότι αυτό θα ήταν μια πολύ καλή αρχή.

Η στρατιά - E.L. Doctorow (Πόλις)
Τον γνώρισα μέσα από το καταπληκτικό "Βιβλίο του Ντάνιελ", αλλά δεν ξανάπιασα μυθιστόρημά του στα χέρια μου. Η "Στρατιά" πιάνει το νήμα του Αμερικάνικου Εμφύλιου εκεί που το άφησε το 'Όσα παίρνει ο άνεμος" της Μάργκαρετ Μίτσελ. Ο στρατός των νικητών προελαύνει μέσα από τις ηττημένες περιοχές του Νότου σκορπίζοντας τον όλεθρο. Ο συγγραφέας προσπαθεί να ξαναγράψει την αμερικάνικη Ιστορία.

Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου - Χαρούκι Μουρακάμι (Ωκεανίδα)
Θεωρείται από τους κορυφαίους σημερινούς λογοτέχνες. Ο γιαπωνέζος συγγραφέας ασχολείται για άλλη μια φορά με τον ιδιαίτερο τρόπο του με τον έρωτα. Η ζωή του ήρωα ανατρέπεται όταν επανεμφανίζεται ο πρώτος του μεγάλος έρωτας. Για χάρη της μυστηριώδους και πανέμορφης Χατζίμε θα ρισκάρει τα πάντα. (Όλο τέτοια διαβάζω τελευταία!)

Η χρονιά της πλημμύρας - Μάργκαρετ Άτγουντ (Ψυχογιός)
Μια από τις αγαπημένες μου συγγραφείς, η Καναδή Άτγουντ, κυκλοφορεί το καινούργιο της μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας. Η ίδια λέει ότι γράφει μυθοπλασία που μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Σε έναν δυστοπικό μελλοντικό κόσμο, μετά από μια οικολογική καταστροφή, οι Κηπουροί συγκρούονται με τις πολυεθνικές. Όπως και στο "Όρυξ και Κρέικ", η συγγραφέας καταπιάνεται με εξαιρετικά επίκαιρα θέματα με μοναδικά εύστοχο και γοητευτικό τρόπο.

Οικογένεια Καρλ Μαρξ - Juan Goytisolo (Κέδρος)
Ο Καρλ Μαρξ κάνει ένα φανταστικό ταξίδι στο σήμερα, αντιμέτωπος με τις συνέπειες των θεωριών του. Οι παπαράτσι δεν τον αφήνουν σε χλωρό κλαρί, οι πρώην "ευημερούντες" του πρώην σοβιετικού μπλοκ τον καταριούνται, οι φεμινίστριες τον κατηγορούν σχεδόν για τα πάντα. Ένα ευρηματικό μυθιστόρημα από έναν από τους σημαντικότερους Ισπανούς λογοτέχνες της εποχής μας.

Σκοτεινή πλευρά - Ίαν Ράνκιν (Μεταίχμιο)
Ο διάσημος Σκωτσέζος συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας μάς φέρνει έναν καινούργιο ήρωα. Ο Μάλκολμ Φοξ παίρνει τη θέση του Ρέμπους. Αυτό και μόνο θα ήταν αρκετό να με τραβήξει σ' αυτό το μυθιστόρημα. Ο Φοξ εργάζεται για το "απεχθές" Τμήμα Εσωτερικών Υποθέσεων. Η κριτική τον θεωρεί πιο "ανθρώπινο" από τον Ρέμπους, τουλάχιστον από ηθική σκοπιά (τι στο καλό σημαίνει ετούτο;!). Θα το εξιχνιάσουμε!

Αρχάριοι - Ρέιμοντ Κάρβερ (Μεταίχμιο)
Εγραψε τα πιο καταπληκτικά διηγήματα που έχω διαβάσει. Τώρα ξανακυκλοφορούν χωρίς τις γενναίες περικοπές του επιμελητή. Εντελώς απέριττη γραφή (μινιμαλιστική, λένε οι κριτικοί) που φτάνει στην καρδιά των πραγμάτων.Σήμερα κάποιοι ισχυρίζονται πως το περίφημο ύφος του, που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες των μετέπειτα γεννιών, ήταν δημιούργημα κάποιου άλλου (του επιμελητή, υποθέτω). Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να το συγκρίνουμε με την πρώτη έκδοση του "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για αγάπη".


Διάφορα

Νίκος Καββαδίας - Μ. Καραγάτσης: Αλληλογραφία (Άγρα)
Δεν ήξερα πως οι δυο τους γνωρίζονταν! Αναρωτιέμαι τι θα είχαν να πουν μεταξύ τους δυο τόσο διαφορετικοί εκ πρώτης όψεως άνθρωποι. Προφανώς μοιράζονται τη δίψα για ταξίδια και περιπέτεια. Ο Καββαδίας στέλνει γράμματα και καρτ-ποστάλ από το αλβανικό μέτωπο και από τα διάφορα ταξίδια του, ο Καραγάτσης απαντά από την Αθήνα. Θέλω να το χαρίσω στην κόρη μου που τη συγκινεί η ποίηση του "Μαραμπού".

Ξεχασμένη φρουρά - Μένης Κουμανταρέας (Καστανιώτη)
Στο γνώριμό του σχήμα της σύντομης φόρμας επιμένει ο συγγραφέας για να ζωντανέψει μια εποχή που γνωρίζει καλά. Μέσα από κείμενα όλων των ειδών μάς φέρνει κοντά τους πνευματικούς ανθρώπους που ο ίδιος γνώρισε: Χατζιδάκι, Κουν, Ταχτσή, Λαμπέτη, κλπ. Αν η μυθοπλασία του Κουμανταρέα άρχισε να κουράζει κάποιους, είμαι βέβαιος ότι θα συμφωνήσουν ότι αυτό το είδος τού έρχεται γάντι.

Σιμόν ντε Μποβουάρ - Hughette Bouchardeau (Κίχλη)
Εμβληματική μορφή του γαλλικού πνευματικού κόσμου αλλά και του φεμινιστικού κινήματος, η Μποβουάρ έζησε μια μάλλον αντιφατική αλλά σίγουρα έντονη ζωή. Το βιβλίο επικεντρώνεται στο έργο της αλλά και στη σχέση της με τον Σαρτρ τα χρόνια του πολέμου της Αλγερίας και του Μάη του '68. Με επιμονή στην ακρίβεια η βιογράφος παρακολουθεί πώς μια καθωσπρέπει κοπέλα προσπαθεί να ξεφύγει από την αστική της καταγωγή.

Η ιστορία της κατάθλιψης - Ζωρζ Μινουά (Νάρκισσος)
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, την κοινωνία δεν την απειλούν πια οι επαναστάτες αλλά οι καταθλιπτικοί. Διατρέχει την ιστορία της ανθρωπότητας, αναζητώντας την κατάθλιψη μέσα στα έργα σημαντικών δημιουργών, από τον Αισχύλο, τον Αριστοτέλη και τον Σέξπιρ μέχρι τον Πόε, τον Μποντλέρ και τον Τολστόι. Θεωρείται ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα βιβλία της χρονιάς.

Ρεμπέτικο: το κακό βοτάνι - David Prudhomme (Το 9ο κύμα)
Μέσα από ένα εκπληκτικό σκίτσο και με εύστοχο "σενάριο" (διαλόγους) το βιβλίο αυτό μάς δίνει την ιστορία του ρεμπέτικου τραγουδιού. Ο "υπόκοσμος" που γέννησε το συγκεκριμένο μουσικό είδος προβάλλει ολοζώντανος μέσα από μια χρωματική πανδαισία με τις μεγάλες μορφές του να πρωταγωνιστούν. Προσωπικά θέλω να το διαβάσω στον 10χρονο γιο μου που δείχνει να λατρεύει τα ρεμπέτικα τραγούδια.

[Τις πληροφορίες για τα βιβλία τις πήρα από τα ένθετα των Νέων και του Βήματος της Κυριακής, καθώς και από το περιοδικό Διαβάζω.]
Συνέχεια →
Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

Ο αισθηματικός άντρας - Χαβιέρ Μαρίας (Javier Marías)

0 σχόλια
Αν και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Ισπανούς λογοτέχνες, ο Χαβιέρ Μαρίας δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα. Παρά το ότι έχουν κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία του (οκτώ), η δύσκολη πρόζα του και το μοίρασμά τους σε αρκετούς (κυρίως μικρούς) εκδοτικούς οίκους μάλλον δεν ήταν τα καλύτερα δυνατά διαπιστευτήριά του προς το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Κι όμως, ο Χ.Μ. διαθέτει διεισδυτική ματιά και πληθωρική γραφή που τον τοποθετούν στην πρωτοπορία της σύγχρονης λογοτεχνίας.
 
Έτυχε να διαβάσω τον "Αισθηματικό άντρα" αμέσως μετά το "Παλιοκόριτσο" του Γιόσα και μέσα μου ξεκίνησε ένας διάλογος ανάμεσα στα δυο κείμενα - το ολοκληρωμένο μυθιστόρημα του Περουβιανού και τη νουβέλα του Ισπανού. Εξάλλου το θέμα είναι κοινό: ο έρωτας, κυρίως από αντρική σκοπιά. Ένας άτολμος άντρας, απελπισμένα ερωτευμένος με μια βασανιστική γυναίκα, στον Γιόσα, ένας άντρας που "κλέβει" τη γυναίκα ενός άλλου στον Χ.Μ., σε μια παραλλαγή του "Οθέλου" (με τον Κάσιο να κερδίζει[;] το παιχνίδι).

 Ο αφηγητής του "Αισθηματικού άντρα" είναι τραγουδιστής της όπερας - το όνομά του δεν μας δίνεται ποτέ. Κατά τη διάρκεια της νουβέλας (διόλου τυχαία) παίζει τον ρόλο του Κάσιου στον "Οθέλο". Με αφορμή ένα όνειρο, γυρνάει πίσω, τέσσερα χρόνια πριν, όταν γνώρισε τη Ναταλία Μανούρ. Την εποχή εκείνη συζούσε με την Μπέρτα, που τελικά μαθαίνουμε ότι - αφού έχουν χωρίσει - έχει πεθάνει από κάποιο ατύχημα, γεγονός που αφήνει σχεδόν ασυγκίνητο τον αφηγητή. Ανάμεσα στον τραγουδιστή (που το κοινό της όπερας αποκαλεί "ο Λέων της Νάπολης"!) και την παντρεμένη Ναταλία, που βρίσκεται στη Μαδρίτη με τον σύζυγό της και έναν πανταχού παρόντα συνοδό ονόματι Ντάτο, αναπτύσσεται μια "ρομαντική" σχέση.

Η νουβέλα διακατέχεται από μια μελαγχολική ατμόσφαιρα ξενοδοχείου (κοινό μοτίβο και σε άλλα μυθιστορήματα του Χ.Μ.) αλλά και μια παρωδιακή αίσθηση οπερέτας. Είναι οι ερωτικές σχέσεις αυτή η κενή περιεχομένου πομφόλυγα όπου αγόμαστε και φερόμαστε από την τύχη μάλλον παρά από τη βούληση; Ένας απλός σεξουαλικός πόθος μπορεί να οδηγήσει σε έναν μεγάλο έρωτα; Και τι ακριβώς εννοούμε μ' αυτό; Τα ερωτήματα που πηγάζουν από τη νουβέλα του Χ.Μ. είναι παρόμοια μ' εκείνα που γεννάει το "Παλιοκόριτσο". Και στα δύο κείμενα οι άντρες είναι αυτοί που κυρίως υποφέρουν. Όπως λέει κι ο συγγραφέας σε μια συνέντευξή του: "Οι γυναίκες είναι συναισθηματικά πιο ευέλικτες". Παρά τη φαινομενική διαφορά με τον ήρωα του Γιόσα, ο ήρωας του Χ.Μ. είναι επίσης άβουλος: αφήνει να του επιβάλλουν μία σχέση που δεν δείχνει να επιδιώκει (τουλάχιστον στον βαθμό που να οδηγηθεί σε αυτό που αυτή εξελίσσεται στο τέλος). Ο Ντάτο (ένας άλλοτε καλόβολος κι άλλοτε μεφιστοφελικός Ιάγος) τού προσφέρει στο πιάτο την Ναταλία.
(Ο Ντάτο) με κοίταξε περιφρονητικά και μου απάντησε με φωνή παράτονη και βραχνή, μισοκρυμμένος πίσω από μια πυκνή τουλίπα καπνού από το τσιγάρο του: 
- Είναι δύσκολο να ξέρει κανείς ποιον ευνοεί με μια πράξη του ή με μια παράλειψή του. Αλλά και κουράζεται κανείς όταν δεν έχει προτιμήσεις.
Τελικά ο πιο αισθηματίας απ' όλους είναι ο σύζυγος.

Νομίζω ότι αυτό το αριστοτέχνημα είναι μια πολύ καλή εισαγωγή στο έργο του Χαβιέ Μαρίας. Τα μυθιστορήματά του αποτελούν εξαιρετικά δείγματα "χειρουργικής" ανάλυσης της ανθρώπινης ψυχής. Ανακαλύψτε τον.


[Διαβάστε εδώ βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα και εργογραφία του στα ελληνικά.]

[Διαβάστε εδώ για το Αύριο στη μάχη να με σκεφτείς, του Χαβιέρ Μαρίας.]
Συνέχεια →
Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2010

Το παλιοκόριτσο - Μάριο Βάργκας Γιόσα (ή Λιόσα) [Llosa]

5 σχόλια
Το "Παλιοκόριτσο" του Μάριο Βάργκας Γιόσα [συγχωρέστε με για την επιμονή στην ορθή προφορά] ξεκινάει με τον ήρωά του, τον Ρικάρντο, να γνωρίζει για πρώτη φορά τον έρωτα της ζωής του, τη Λίλι, στο Μιραφλόρες, τη γειτονιά του στη Λίμα του Περού. Από την αρχή σε παρασέρνει σε ένα γαϊτανάκι αναμνήσεων, όπου δεν μπορείς παρά να στριφογυρίσεις κι εσύ κουβαλώντας τις δικές σου αναμνήσεις από τα αντίστοιχα νεανικά σου χρόνια. Οι περιγραφές της γειτονιάς σε κατακλύζουν με προσωπικές μνήμες. Ζωντανεύουν τους δρόμους της δικής σου πόλης με τις μουριές και τις ακακίες. Τις αυλές με τις πολύχρωμες γλάστρες. Τα πρώτα ατελέσφορα σκιρτήματα δεμένα συνειρμικά με κάτι πυγολαμπίδες που φώτιζαν τα πρώτα βράδια κάποιων άγουρων καλοκαιριών.

Όταν διαβάζεις ένα βιβλίο για να το συζητήσεις με κάποιους φίλους σε
μια λέσχη ανάγνωσης, έχεις την πολυτέλεια να ανταλλάσσεις απόψεις γι'
αυτό πριν το τελειώσεις. Συναντιέσαι μαζί τους και ρωτάς "Πώς σου
φαίνεται;" για να πάρεις μια πρώτη γεύση των διαξιφισμών που θα
ακολουθήσουν. Με το Παλιοκόριτσο μού έκανε εξ αρχής εντύπωση η
αμηχανία με την οποία οι περισσότεροι συναναγνώστες αντιμετώπιζαν το
μυθιστόρημα (στην αρχή του, τουλάχιστον). Οι πιο πολλοί δεν
καταλάβαιναν "προς τι όλα αυτά". Έχοντας τώρα πια ολοκληρώσει την
ανάγνωση αναρωτιέμαι γιατί υπήρχε εκείνος ο δισταγμός απέναντί του.
Ξένιζε η υπερβολή με την οποία σκιαγραφεί σε κάποια σημεία ο Μ.Β.Γ.
την ηρωίδα του; Η τακτικότητα με την οποία εμφανίζεται και
εξαφανίζεται το παλιοκόριτσο στην ιστορία; Η γλώσσα, που ορισμένες φορές, κυρίως στους διαλόγους ανάμεσα στον Ρικάρντο και τη Λίλι, γίνεται
κοινότυπη [συνειδητή επιλογή του συγγραφέα ή μεταφραστική αδυναμία;];
Μήπως ο απερίφραστος τρόπος με τον οποίο περιγράφει ο συγγραφέας τις
ερωτικές σκηνές; Θα έλεγα ότι γενικά δυσκολευόμαστε να κοιτάξουμε
ερωτικές και υπαρξιακές ανησυχίες (που αφορούν και εμάς) αν δεν
καταφέρουμε να πάρουμε την απαραίτητη απόσταση. Ερωτήματα για το πώς
διαλέγουμε τους ερωτικούς μας συντρόφους, τι διαμορφώνει το ερωτικό
μας γούστο, τι σημαίνει ερωτική "ευτυχία" είναι τόσο ανεξιχνίαστα
μέσα μας που στεκόμαστε επιφυλακτικά απέναντι στον οποιοδήποτε
προσπαθεί να τα ψηλαφήσει.

Ο Μ.Β.Γ. στήνει την ιστορία του με παραδοσιακό τρόπο (δεν το συνηθίζει πάντα). Ο ήρωας-αφηγητής ξετυλίγει τη διήγησή του με χρονολογική σειρά δίνοντας παράλληλα πληροφορίες και σχόλια για τις
πολιτικές εξελίξεις στο Περού (κυρίως) αλλά και για το τι συμβαίνει στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα ανά τον κόσμο. Ο Γιόσα ακολουθεί τον ήρωά του στο Παρίσι. Αντιπαραβάλλει συνέχεια τον τρόπο ζωής και τις επιλογές του Ρικάρντο με τους διάφορους ανθρώπους που συναντά στη ζωή του. Κάποιος έχει επιλέξει τη συζυγική πίστη σε συνδυασμό με την αφοσίωση στην επανάσταση. Άλλος τη χίπικη ζωή και τον "έκλυτο" ερωτικό βίο. Ένας τρίτος ζει το αδιέξοδο πάθος του χωρίς να βλέπει την επικείμενη καταστροφή. Προς το τέλος γνωρίζει ένα ισορροπημένο ζευγάρι με υιοθετημένο παιδί. Οι συγκρίσεις κατά κάποιον τρόπο σχολιάζουν την κατάσταση που κάθε φορά διαμορφώνεται στη ζωή του ήρωα.

Η Λίλι μπαίνει και βγαίνει από τη ζωή του Ρικαρντίτο [εύστοχη η χρήση υποκοριστικού] 

κατά το δοκούν. Η "σχέση" τους τον καθιστά συναισθηματικά ανάπηρο, ευνουχισμένο, ανίκανο να έχει μια "φυσιολογική" ζωή, ό,τι και να σημαίνει κάτι τέτοιο. Μήπως όμως
λειτουργεί ως άλλοθι για να συνεχίσει τη μονήρη ζωή του και την
καθόλου δημιουργική εργασία του όπου λειτουργεί ως το μέσο μεταφοράς
του λόγου των άλλων; ["Ένας διερμηνέας... υπάρχει μόνο όταν δεν
υπάρχει, ένας άνθρωπος που υπάρχει όταν παύει να είναι αυτό που 

είναι, έτσι ώστε να περνούν καλύτερα μέσα απ' αυτόν όσα σκέφτονται
και λένε οι άλλοι.
"] Γιατί τελικά ο Ρικαρντίτο είναι ένας άνθρωπος
που δεν τολμά να αλλάξει τη ζωή του. Γιατί δεν την ξεπερνά; Τι άλλο
μπορεί να του κάνει για να τον πείσει ότι πρέπει; Ο Μ.Β.Γ. αφήνει τις
εξηγήσεις για τον αναγνώστη. Ο Ρικάρντο βλέπει μόνο ό,τι μπορεί να
δει. [Χαρακτηριστική η αντιστοιχία με τα πολιτικά πράγματα: μας
αναλύει διεξοδικά την πολιτική κατάσταση στο Περού, αλλά σχεδόν δεν
παίρνει χαμπάρι τον Μάη του '68 που συμβαίνει δίπλα του.] Καλούμαστε
να κάνουμε εμείς την υπέρβαση για χάρη του. Και ταυτόχρονα να
προβληματιστούμε για τις επιλογές της δικής μας ζωής.

Παρά την κάποιες φορές πεζή γλώσσα που χρησιμοποιεί ο αφηγητής
προσπαθώντας μάταια να περιγράψει τα πάντα, την καθημερινότητα των
διαλόγων  και τη σχηματική συμμετρικότητα της πλοκής, το
"Παλιοκόριτσο" θα μπορούσε να τοποθετηθεί αρκετά ψηλά στο έργο του
Γιόσα χωρίς όμως να φτάνει τα αριστουργήματά του ["Η πόλη και τα
σκυλιά", "Το πράσινο σπίτι", "Η γιορτή του τράγου"]. Προσωπικά θα
μείνει στη μνήμη μου όχι τόσο γι' αυτά που το ίδιο το μυθιστόρημα
λέει αλλά για εκείνα που γενναιόδωρα με άφησε να σκεφτώ.
Συνέχεια →

Ετικέτες