Μετάφραση: Τιτίνα Σπερελάκη,
Εκδ. «Πατάκη», σελ. 137, τιμή: 16 ευρώ.
Το «Σχετικά με τον Ροδέρερ» (Acerca de Roderer, 1992) είναι το πρώτο μυθιστόρημά του Μαρτινες που εγκωμιάστηκε πολύ στη χώρα του και έδειξε το ταλέντο του συγγραφέα.
Τα βασικά πρόσωπα του βιβλίου είναι δύο, ο αφηγητής - ίσως ο ίδιος ο συγγραφέας - και ο συμμαθητής του με τη ξεχωριστή ευφυΐα o Ροδερερ. Το όλο σκηνικό εκτυλίσσεται σε ένα χωριό της αργεντίνικης επαρχίας, όπου σκιαγραφείται η μιζέρια της ζωής των νέων στα στενά πλαίσια ενός τυπικού χωριού του Πουέντο Βιέχο: ένα μπάρ όλο κι όλο για τη νεολαία, όπου οι περισσότεροι παίζουν τυχερά παιχνίδια μέσα σε ακατάσχετη οχλαγωγία και κάποιοι ελάχιστοι στο βάθος του μαγαζιού πότε - πότε παίζουν και κανένα σκάκι. Και οι δυο τους είναι άτομα μεγάλης ευφυΐας, ο αφηγητής, πρώτος μαθητής στο σχολείο, ο Ροδερερ σκοτεινός, κλειστός τύπος, με πολλά εξωσχολικά βιβλία παραμάσχαλα, παρατάει το σχολείο και το ρίχνει στη μελέτη απομονωμένος από τον κόσμο και τη κοινωνία.
Υπάρχουν σύμφωνα με τον καθηγητή τους Ράγο «δύο κύριοι τύποι ευφυΐας»:
«Η πρώτη, είναι η αφομοιωτική. Η ευφυΐα που δρα σαν σφουγγάρι και απορροφά αμέσως ό,τι της προσφέρεται, που προχωράει με αυτοπεποίθηση και βρίσκει φυσικές, προφανείς τις σχέσεις και τις αναλογίες που άλλοι προηγουμένως έχουν καθορίσει, που είναι προσανατολισμένη σύμφωνα με τον κόσμο κι αισθάνεται στο στοιχείο της σε οποιοδήποτε τομέα της σκέψης». Η ευφυΐα, ακριβώς, του αφηγητή.
«Όσο για τον άλλο τύπο ευφυΐας, πιο σπάνιος, πιο δυσεύρετος, είναι μια ευφυΐα που βρίσκει παράξενα και πολλές φορές εχθρικά τα πιο κοινά δεσμά της λογικής, τα πιο τετριμμένα επιχειρήματα, το γνωστό και αποδεδειγμένο. Τίποτα δεν είναι γι’ αυτήν
«φυσικό», τίποτε δεν αφομοιώνει χωρίς να νιώσει ταυτόχρονα κάποια απόρριψη: ναι, είναι γραμμένο, παραπονιέται, κι όμως δεν είναι έτσι, δεν είν’ αυτό».
«Η ευφυΐα που διατρέχει τον κίνδυνο να περάσει για αβουλία ή για ηλιθιότητα. Την απειλούν κι αυτή δύο κίνδυνοι, πολύ πιο τρομεροί: η τρέλα και η αυτοκτονία. Πώς θ’ αντέξει αυτή την επίπονη διαμαρτυρία ενάντια σ’ όλα, αυτή την αίσθηση πως δεν
ταιριάζει με τον κόσμο, αυτό το βλέμμα που δε διακρίνει παρά ανεπάρκεια κι αδυναμία στους δεσμούς που όλοι οι υπόλοιποι βρίσκουν αναγκαίους».
Την πρώτη ευφυΐα την έχει ο αφηγητής που με την προτροπή του Ροδερερ σπουδάζει Μαθηματικά στη πρωτεύουσα και μετά ετοιμάζεται για διδακτορικό στην Αγγλία, είναι «Η ευφυΐα που τα πάει καλύτερα με τη ζωή», «η ευφυΐα των λεγόμενων ταλαντούχων, ή ικανών, που ο κόσμος διαθέτει κατά χιλιάδες», την άλλη την έχει ο αινιγματικός Ροδερερ, που παρατάει τα πάντα για να ανακαλύψει την αλήθεια, την αλήθεια του, και, εκεί που πίστεψε ότι τη βρήκε, χάνει τα πάντα: πρώτα την μητέρα του, μετά τον χτυπάει η σπάνια ασθένεια Λύκος, η οποία τον εξουθενώνει και λίγο πριν προλάβει να διηγηθεί την Αλήθεια του στον φίλο του πεθαίνει. Αυτό θυμίζει κάπου την περίπτωση του θείου Πέτρου από το βιβλίο "Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ" του Δοξιάδη,που λίγο πριν πεθάνει ο μεγάλος μαθηματικός θείος Πέτρος, ειδοποίησε τον ανιψιό του ότι βρήκε τη λύση του προβλήματος, μα μέχρι αυτός να έρθει είχε πεθάνει.
Είναι ένα όμορφο μυθιστόρημα με στρωτή αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, που σκιαγραφεί μια σπάνια και αινιγματική μα και προικισμένη προσωπικότητα, τον Ροδερερ, με ένα καταθλιπτικό τέλος γι’ αυτόν. Είναι άραγε αυτή η μοίρα τέτοιων προικισμένων ανθρώπων;
----------------------------------------------------
Βλέπε επιπλέον και εδώ
Αποστόλης Μωραϊτόπουλος
