Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 2014

Ο συντηρητής - Ναντίν Γκόρντιμερ

0 σχόλια
Στον Συντηρητή της Ναντίν Γκόρντιμερ, ο Μέρινγκ είναι ένας πλούσιος λευκός, υψηλόβαθμο στέλεχος εταιρείας αγοραπωλησίας μεταλλευμάτων, που αγοράζει 1600 στρέμματα γης κοντά στην πόλη που μένει για να τη χρησιμοποιήσει ως τόπο ραντεβού και φυσικά ως τρόπο φοροαπαλλαγής. Σιγά-σιγά, ο αναγνώστης ανακαλύπτει ότι οι λόγοι που οδήγησαν τον Μέρινγκ σ’ αυτή την αγορά είναι βαθύτεροι. Ο κόσμος του Μ. καταρρέει: η γυναίκα του τον έχει εγκαταλείψει, ο γιος του απομακρύνεται, η ερωμένη του έχει διαφύγει στο εξωτερικό, αισθάνεται ξένος προς τους ανθρώπους της ράτσας του, του κύκλου του. Νιώθει την ανάγκη να ανήκει κάπου, αλλά δεν ανήκει πουθενά. [Τον κατατρύχει η ιδέα ότι θα πεθάνει ξεχασμένος απ’ όλους και χωρίς ουσιαστικό κληρονόμο μια και ο γιος του σιγά-σιγά τον εγκαταλείπει. «Κανείς δεν θα θυμάται πού βρίσκεσαι θαμμένος,» του επισημαίνει σοκάροντάς τον η ερωμένη του, που παίζει πιθανόν τον ρόλο της συνείδησής του.] Προσπαθεί να συνδεθεί με τους μαύρους που δουλεύουν το κτήμα του, κυρίως τον επιστάτη του Ιάκωβο, αλλά χωρίς επιτυχία αφού τους αντιμετωπίζει αφ’ υψηλού, με συγκατάβαση. Ταυτόχρονα υπάρχει το πτώμα ενός μαύρου άντρα που δημιουργεί μια δυσοίωνη ατμόσφαιρα και αποτελεί μια ενδιαφέρουσα αντίστιξη με τον Μέρινγκ και τον φόβο θανάτου που τον διακατέχει. Το πτώμα παραχώνεται πρόχειρα από τους αστυνομικούς [τον νόμο των ανθρώπων] αλλά αργότερα οι δυνάμεις της Φύσης θα του επιφυλάξουν διαφορετική μοίρα.

Να ξεκαθαρίσουμε ότι έχουμε στα χέρια μας ένα δύσκολο μυθιστόρημα. Ο Συντηρητής δεν είναι το ευχάριστο ανάγνωσμα που θα πάρεις μαζί σου στο κρεβάτι πριν κοιμηθείς, πόσω μάλλον στην παραλία. Είναι επιλογή και επίτευγμα της Γκόρντιμερ ο τρόπος δόμησης του μυθιστορήματος με την κυκλική αφήγηση, μπρος-πίσω στον χρόνο, πότε εξωτερική, με περιγραφές του τόπου και των ανθρώπων, πότε εσωτερική, στη συνείδηση του Μέρινγκ, με συνεχείς αλλαγές οπτικής γωνίας. Αυτή η οργάνωση του μυθιστορήματος με τα επανερχόμενα μοτίβα [του πτώματος, των φραγκόκοτων, των ιτιών, της φωτιάς] με τους πολλαπλούς συμβολισμούς τους δημιουργεί μια αίσθηση κυκλοτερούς κίνησης προς έναν πυρήνα – το βαθύτερο είναι του ήρωα και την ανάγκη του να βρει τον χώρο όπου ανήκει και την αληθινή του ταυτότητα. Η γλώσσα γίνεται ποιητική, γεμάτη συμπαραδηλώσεις και υπονοούμενα. Όσο και να προσπάθησα να επισπεύσω την ανάγνωση, στάθηκε αδύνατο αφού δεν ήθελα να στερηθώ την απόλαυση του κειμένου. Και πραγματικά το κείμενο ανταμείβει τον επίμονο αναγνώστη. Πιπιλίζεις τις λέξεις και σιγά-σιγά, «ανεπαισθήτως», γίνεσαι κοινωνός μαγικών εμπειριών, κατακλύζεσαι από εικόνες. Γιατί η Γκόρντιμερ είναι μοναδική στο να δημιουργεί εικόνες στη φαντασία σου μέσα από την ιεροτελεστία της ανάγνωσης. Δεν είναι τυχαίο που ο Σέιμους Χίνι - ένας ποιητής! - τη χαρακτήρισε «αντάρτισσα της φαντασίας». Η ίδια, σε ένα άλλο μυθιστόρημά της, την «Ιδιοτροπία της φύσης», λέει για κάποια φράση που χρησιμοποιεί η ηρωίδα της: «Ένας δάσκαλος του Ζεν οδηγεί τους μαθητές του στη φώτιση μέσα από μια σκόπιμα προκλητική φράση.» Και ο λόγος της Γκόρντιμερ είναι γεμάτος τέτοιες σκόπιμα προκλητικές φράσεις.


[Το κείμενο αυτό στηρίχτηκε στην παρουσίαση του  μυθιστορήματος και του υπόλοιπου έργου της Ναντίν Γκόρντιμερ στο καφέ Ζώγια, στον Βόλο, στις 10 Δεκέμβρη 2014. Άλλες πληροφορίες για τη συγγραφέα και το έργο της θα βρείτε εδώ.]

Share/Bookmark

Σχόλια

Ετικέτες