Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

Ο αισθηματικός άντρας - Χαβιέρ Μαρίας (Javier Marías)

0 σχόλια
Αν και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Ισπανούς λογοτέχνες, ο Χαβιέρ Μαρίας δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα. Παρά το ότι έχουν κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία του (οκτώ), η δύσκολη πρόζα του και το μοίρασμά τους σε αρκετούς (κυρίως μικρούς) εκδοτικούς οίκους μάλλον δεν ήταν τα καλύτερα δυνατά διαπιστευτήριά του προς το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Κι όμως, ο Χ.Μ. διαθέτει διεισδυτική ματιά και πληθωρική γραφή που τον τοποθετούν στην πρωτοπορία της σύγχρονης λογοτεχνίας.
 
Έτυχε να διαβάσω τον "Αισθηματικό άντρα" αμέσως μετά το "Παλιοκόριτσο" του Γιόσα και μέσα μου ξεκίνησε ένας διάλογος ανάμεσα στα δυο κείμενα - το ολοκληρωμένο μυθιστόρημα του Περουβιανού και τη νουβέλα του Ισπανού. Εξάλλου το θέμα είναι κοινό: ο έρωτας, κυρίως από αντρική σκοπιά. Ένας άτολμος άντρας, απελπισμένα ερωτευμένος με μια βασανιστική γυναίκα, στον Γιόσα, ένας άντρας που "κλέβει" τη γυναίκα ενός άλλου στον Χ.Μ., σε μια παραλλαγή του "Οθέλου" (με τον Κάσιο να κερδίζει[;] το παιχνίδι).

 Ο αφηγητής του "Αισθηματικού άντρα" είναι τραγουδιστής της όπερας - το όνομά του δεν μας δίνεται ποτέ. Κατά τη διάρκεια της νουβέλας (διόλου τυχαία) παίζει τον ρόλο του Κάσιου στον "Οθέλο". Με αφορμή ένα όνειρο, γυρνάει πίσω, τέσσερα χρόνια πριν, όταν γνώρισε τη Ναταλία Μανούρ. Την εποχή εκείνη συζούσε με την Μπέρτα, που τελικά μαθαίνουμε ότι - αφού έχουν χωρίσει - έχει πεθάνει από κάποιο ατύχημα, γεγονός που αφήνει σχεδόν ασυγκίνητο τον αφηγητή. Ανάμεσα στον τραγουδιστή (που το κοινό της όπερας αποκαλεί "ο Λέων της Νάπολης"!) και την παντρεμένη Ναταλία, που βρίσκεται στη Μαδρίτη με τον σύζυγό της και έναν πανταχού παρόντα συνοδό ονόματι Ντάτο, αναπτύσσεται μια "ρομαντική" σχέση.

Η νουβέλα διακατέχεται από μια μελαγχολική ατμόσφαιρα ξενοδοχείου (κοινό μοτίβο και σε άλλα μυθιστορήματα του Χ.Μ.) αλλά και μια παρωδιακή αίσθηση οπερέτας. Είναι οι ερωτικές σχέσεις αυτή η κενή περιεχομένου πομφόλυγα όπου αγόμαστε και φερόμαστε από την τύχη μάλλον παρά από τη βούληση; Ένας απλός σεξουαλικός πόθος μπορεί να οδηγήσει σε έναν μεγάλο έρωτα; Και τι ακριβώς εννοούμε μ' αυτό; Τα ερωτήματα που πηγάζουν από τη νουβέλα του Χ.Μ. είναι παρόμοια μ' εκείνα που γεννάει το "Παλιοκόριτσο". Και στα δύο κείμενα οι άντρες είναι αυτοί που κυρίως υποφέρουν. Όπως λέει κι ο συγγραφέας σε μια συνέντευξή του: "Οι γυναίκες είναι συναισθηματικά πιο ευέλικτες". Παρά τη φαινομενική διαφορά με τον ήρωα του Γιόσα, ο ήρωας του Χ.Μ. είναι επίσης άβουλος: αφήνει να του επιβάλλουν μία σχέση που δεν δείχνει να επιδιώκει (τουλάχιστον στον βαθμό που να οδηγηθεί σε αυτό που αυτή εξελίσσεται στο τέλος). Ο Ντάτο (ένας άλλοτε καλόβολος κι άλλοτε μεφιστοφελικός Ιάγος) τού προσφέρει στο πιάτο την Ναταλία.
(Ο Ντάτο) με κοίταξε περιφρονητικά και μου απάντησε με φωνή παράτονη και βραχνή, μισοκρυμμένος πίσω από μια πυκνή τουλίπα καπνού από το τσιγάρο του: 
- Είναι δύσκολο να ξέρει κανείς ποιον ευνοεί με μια πράξη του ή με μια παράλειψή του. Αλλά και κουράζεται κανείς όταν δεν έχει προτιμήσεις.
Τελικά ο πιο αισθηματίας απ' όλους είναι ο σύζυγος.

Νομίζω ότι αυτό το αριστοτέχνημα είναι μια πολύ καλή εισαγωγή στο έργο του Χαβιέ Μαρίας. Τα μυθιστορήματά του αποτελούν εξαιρετικά δείγματα "χειρουργικής" ανάλυσης της ανθρώπινης ψυχής. Ανακαλύψτε τον.


[Διαβάστε εδώ βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα και εργογραφία του στα ελληνικά.]

[Διαβάστε εδώ για το Αύριο στη μάχη να με σκεφτείς, του Χαβιέρ Μαρίας.]

Share/Bookmark

Σχόλια

Ετικέτες