Σάββατο 4 Ιουλίου 2009

Θολός βυθός - ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΕ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ

1 σχόλια

Θολός βυθός του Γιάννη Ατζακά
Διαβάζοντας το βιβλίο του Γιάννη Ατζακά ομολογώ πως μου ήταν αδύνατο να κρατήσω αποστάσεις από το κείμενο. Από τη μια το γεγονός ότι υπήρξε δάσκαλός μου - και πηγή έμπνευσης για πολλούς από εμάς τους μαθητές του - και από την άλλη οι εμπειρίες μου - αν και λιγότερο επώδυνες - από το οικοτροφείο όπου μεγάλωσα δεν μου επέτρεψαν να το δω σαν οποιοδήποτε ανάγνωσμα. Όμως αυτή η προσωπική εμπλοκή λίγο-πολύ υπάρχει ή αναπτύσσεται σε κάθε σχέση αναγνώστη-κειμένου. Οπότε θα πρέπει ίσως να θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που είχα εκ προοιμίου αυτή την ιδιαίτερη επαφή με το μυθιστόρημα του Γ.Α.

Γραμμένος ως συνέχεια των Διπλωμένων φτερών που περιγράφουν τα πρώτα του χρόνια στη Θάσο, ο Θολός βυθός μάς "παρασέρνει" στον κόσμο των μετεμφυλιακών παιδοπόλεων της Φρειδερίκης, όπου το παιδί-αφηγητής θα ζήσει τα προεφηβικά και τα πρωτοεφηβικά του χρόνια. Από το Καστρί στη Νέα Σμύρνη, και από τη Βέροια στη Θεσσαλονίκη, θα περάσει τον δρόμο της δύσκολης ενηλικίωσης σαν ιδιάζων πολιτικός πρόσφυγας σε ένα μισο-εκπαιδευτικό, μισο-σωφρονιστικό σύστημα που θεωρεί τους "τροφίμους" του γιους "μιασμάτων" (ή και εν δυνάμει φορείς του κομουνιστικού στίγματος). Ο εθνικός διχασμός γίνεται στα παιδιά εκείνα μια εσωτερική ρωγμή, μια χαίνουσα πληγή που τρώει την ψυχή τους. (Πώς μπορεί να νιώθει ένα παιδί που συνέχεια του λένε πως ο γονιός του είναι αιμοσταγής δολοφόνος;) Η ενοχή είναι ένα σημάδι στο κούτελο που για κάποιους δεν θα φύγει ποτέ.

Ο συγγραφέας δεν καταγγέλλει - θα παραήταν εύκολο. Αφήνει τον μικρό αφηγητή να αφοπλίσει τον αναγνώστη με την αθωότητα της γλώσσας του. Τον παρακολουθεί στην προσπάθειά του να δημιουργήσει τα ψυχικά αντερείσματα που θα του επιτρέψουν - όχι χωρίς τίμημα - να επιβιώσει, χωρίς ο ίδιος να παρεμβαίνει. Το Παιδί έχει τη δική του φωνή. Ο ενήλικος Γιάννης έχει κι αυτός τον δικό του χώρο μέσα στο βιβλίο όπου συνδιαλέγεται με τον μικρό και με τις ανοιχτές πληγές του, αλλά ωθείται στο περιθώριο λόγω της έντασης της φωνής του Παιδιού. Βοηθούμενος και από αυτή την αντίστιξη ο Γ. Α. καταφέρνει να δημιουργήσει από ένα κομμάτι του εαυτού του έναν διακριτό και πειστικό χαρακτήρα που έχει τη δική του ανεξάρτητη ζωή και τον πρώτο ρόλο μέσα στην ιστορία.

Δεν υπάρχει στον Θολό βυθό μια μυθοπλασία που να σπρώχνει την ανάγνωση. Οι εμπειρίες του Παιδιού είναι, θα έλεγα, ακατέργαστες. Δεν εντάσσονται σε κάποια κατασκευασμένη πλοκή έξω από τις αναμνήσεις του συγγραφέα. Όμως η μνήμη και η φαντασία (θα έφτανε η μνήμη από μόνη της για να αναπλάσει τόσες λεπτομέρειες μιας απομακρυσμένης παιδικής ηλικίας;) του Γ. Α. δημιουργούν τόσο δυνατές εικόνες που αρκούν για να σου προσφέρουν την αίσθηση πληρότητας που δίνει η καλή λογοτεχνία.

Share/Bookmark

1 Σχόλιο έως τώρα

  1. Αποστόλης Μωραϊτόπουλος says:

    Παναγιώτη, άξιζε τον κόπο το ξενύχτι σου, η παρουσίαση και οι σκέψεις σου πάνω στο βιβλίο του Γ.Α. "Θολός Βυθός" είναι μια κατάθεση ψυχής, ένα τρυφερό χάδι του μαθητή προς τον δάσκαλό του. Νά ένας ωραίος τρόπος να παρουσιάζει - σχολιάζει κάποιος το κάθε βιβλίο που διαβάζουμε στη Λέσχη και οι υπόλοιποι (όποιος θέλει) να το εμπλουτίζουν με τα σχόλιά τους.

Σχόλια

Ετικέτες